Diyetisyen Beyza İBRİ'nin Kaleminden

Taraklı Ajans

Doğumdan sonraki emziklilik döneminde annelerin en büyük endişesi sütlerinin bebekleri için yeterli olup olmadığıdır. Bu nedenle anneler ek mamaya geçiş yapabildikleri gibi aynı zamanda sütlerini artırmaya çalışırlar. Öncelikle şunu belirtmeliyim ki bir bebek için en faydalı yiyecek anne sütüdür. Bebeğinizin tüm gereksinimlerini karşılayacak içeriğe sahiptir anne sütü. İlk 6 ay sağlık uzmanı gerek duymadığı sürece bebeğe su dahil olmak üzere hiçbir besin vermeye gerek yoktur. 6. aydan sonra ek besin verilmeye başlanmalıdır. 

Peki bu süreçte anne sütünün bebek için yeterli olup olmadığını nasıl anlayacağız?

*Doğumdan sonra bebek ödem atacağı için doğum ağırlığından %10’luk bir kayıp olabilir. Ancak 6. aya kadar bebeğiniz aylık, yaklaşık 800 gram kilo alıyor ve boyu uzuyorsa, 

*Bebeğiniz günlük olarak 8-10 kere idrarını yapıyor ve düzenli olarak pisliyorsa, bebeğinize sütünüzün yetiyor demektir.

Anne, sütünü nasıl artırabilir?

Anne sütünü artırıcı besinler kadar uygulamalarda önemlidir. Doğumdan sonraki ilk temas bebekle biran önce gerçekleşmelidir. Doğumdan sonra ki yarım saat içinde anne bebeği emzirmeli ve ilk sütü (ağız/ kolostrum) bebeğine vermelidir. Annenin duygu durumu sütünü etkiler. Annenin stresli veya üzgün olması sütünün azalmasına neden olacaktır. Bu dönemde anne ruhsal olarak kendini hazırlamalı, iyi dinlenmeli, huzurlu olmalı ve sütünün bebeğine yeteceğine inanmalıdır. 

Bebeğiniz ağladıkça ya da kendi istedikçe emzirmelisiniz. Sık ve sınırsız emzirme, özellikle süt yapımının sağlanması için önemlidir. Günlük 8-12 kere veya 2 saatte bir emzirme uzmanlar tarafından önerilmektedir

Bebeğinizin memeyi iyi kavrayarak doğru teknikle emmesi, memelerin iyi boşaltılmasını sağlamak (bu nedenle bebeği emzirdikten sonra kalan sütü, elle ya da makine ile memelerin sağılması), emzirirken memeye masaj uygulanması, bebeğinizle aynı odada kalarak özellikle geceleri bebeğinizi emzirmeye devam etmeniz sütünüzü artıracak yöntemlerdendir.

Emziren anne nasıl beslenmelidir?

Doğumdan sonra fazla kilolarınız sizi rahatsız edebilir. Ancak bu süreçte kilo vermek için acele etmemelisiniz ve zayıflama diyeti yapmamalısınız. Hızlı kilo verdiren diyet uygulamaları sizin ve doğal olarak bebeğinizin yetersiz beslenmesine neden olacaktır. Emziklilik süresince günlük enerji gereksiniminizde artış olacaktır ve buna bağlı olarak kilo vereceksiniz. İlk 4-5 ayda her ay yaklaşık yarım kilo verebilirsiniz, ancak kilo kaybı açısından emziren anneler arasında büyük farklar olabilir. Aylık 2 kilodan daha fazla kilo kaybetmeniz asla doğru değildir. 

Doğumdan önce kazanmış olduğunuz sağlıklı ve dengeli beslenme alışkanlığınız varsa devam ettirmelisiniz. Halk arasında fazla karbonhidrat alımının sütü artırdığına yönelik bir inanış olsa da bu doğru değildir. Şeker tüketimi sütünüzü artırmaz ancak kilo almanıza neden olabilir. Bu nedenle basit karbonhidratlı yiyecekler(şekerli komposto, lokum, şerbet, baklava gibi) yerine kompleks karbonhidrat içeren tam tahıl ekmekler, bulgur ve kepekli makarna tüketerek günlük karbonhidrat ihtiyacınızı karşılayabilirsiniz. Tatlı tercihinizi sütlü tatlılardan yana kullanabilirsiniz.

Anne sütünün yaklaşık %87’si sudur. Bu nedenle günlük 2.5-3 litre sıvı tüketiminiz sütünüzü artıracaktır. Bu sıvının en az 8-10 su bardağı su olmalıdır. Her emzirmeden önce ve sonra bir su bardağı su içebilirsiniz. Ihlamur, rezene çayı, taze sıkılmış meyve suyu, şekersiz komposto ve süt şeklinde farklı tercihlerde bulunarak sıvı ihtiyacınızı karşılayabilirsiniz.

Sütünüzün miktarı kadar kalitesi de önemlidir kaliteli protein tüketerek sütünüzün kalitesini artırabilirsiniz. Bunlar yumurta, et, tavuk, balık, süt ve ürünleridir. Ancak tüketiminde aşırıya kaçmamakta fayda vardır.

Mevsimine ait meyve sebzeleri günde 6-7 porsiyon tüketerek vitamin, mineral ihtiyacınızı karşılayabilir ve sütünüzün kalitesini artırabilirsiniz.

Bu dönem de vücudunuzun günlük kalsiyum ihtiyacı artacaktır. Bu yüzden kalsiyumun en iyi kaynakları olan süt ve ürünlerini her gün tüketmelisiniz. Bunun yanında üzüm pekmezi, susam, yeşil yapraklı sebzeler, badem, fındık, ceviz, kuru meyveler de kalsiyum için iyi kaynaklardır.

Emziklilik döneminde annelerde demir eksikliği sıkça rastlanılan bir sorundur. Demir eksikliği anemisini engellemek için kırmızı et, tavuk ve balık tüketebilirsiniz. Demir emilimini artırmak için yanında bol salata yemenizi tavsiye ederim. Ayrıca yumurta, ceviz, badem gibi kuruyemişler, kuru meyveler (pestil, incir, dut, erik gibi), kurubaklagiller, pekmez ve yeşil yapraklı sebzeler demirden zengin besinlerdir.

Omega-3 anne sütüyle bebeğe geçerek bebeğin zihinsel gelişimini destekler. Bu nedenle düzenli olarak balık tüketimi (haftada 2 kere) bebeğiniz ve sizin için gerekli olan omega-3’ü sağlayacaktır. Ancak balık tüketirken dikkat edilmesi gereken nokta cıvadır. Cıva içeriği yüksek olan derin su balıklardan kaçınılmalıdır. Somon, levrek, hamsi, karides gibi balıkların cıva içeriği düşük olduğu için rahatlıkla tüketilebilir. Omega-3 bazı bitkisel besinlerde de bulunur. Bunlar ceviz, keten tohumu ve semizotudur.

Kahve, çay, kola gibi kafeinli içecekleri sınırlandırmalısınız(Günde 2 fincandan fazla çay ve 300 mg üzerinde kafein tüketmemelisiniz.). Çünkü süte karışan kafein bebeğin sağlığını olumsuz etkileyebilir. Ayrıca çayda bulunan tanen denilen bileşikler demir emilimini azaltacağı için çayınızı öğünlerinizden 45 dakika önce veya sonra tüketmelisiniz. 

Rezene sütün yağ içeriğini ve süt miktarını artırmaktadır aynı zamanda sütle birlikte bebeğe geçerek, bebeğin hazımsızlık yaşamasını önlemektedir. Bu nedenle günlük 2-3 fincan rezene çayını siyah çay yerine tercih edebilirsiniz.

Soğan, sarımsak, brokoli, kabak, karnabahar, acı baharatlar veya kuru baklagiller, anne sütünün tadını değiştirebilir ve bazı bebeklerde huzursuzluğa (gaz oluşturma, emmeyi reddetme gibi) neden olurken, bazı bebekler ise hiç fark etmeyebilir. Bebeğinizde ciddi birtakım huzursuzluklar gelişirse, bu tür besinleri bir hafta boyunca tüketmeyin daha sonra az miktarlarda tekrar tüketmeye başlayın ve bebeğinizin davranışlarını 3 gün takip edin huzursuzluk yaşamıyorsa bebeğiniz, tükettiğiniz besinin miktarını yavaş yavaş artırabilirsiniz. Kurubaklagillerin hazımsızlığa neden olmasını engellemek amacıyla tüketmeden bir gün önce suda ıslatabilirsiniz.

Sigara, alkol ve yapay tatlandırıcılar anne sütüyle bebeğe geçerek, zarar vereceği için emziklilik süresince kesinlikle tüketmeyin.

Diyetisyen Beyza İBRİ