Misafir Kalem / Erbay Kücet

İzzettin KÖMÜRCÜ

Sanırım geçtiğimiz yılın şubat sonlarıydı. Haftalık olarak uzun süredir yayın hayatına devam eden haber dergisi Aksiyon’da bir yazı dikkatimi çekmişti. Sakarya’nın Taraklı ilçesinde yaşayan insanlar arasında yaygın olan “yalaza” kavramı dikkatimi çekti. Zira daha önce “yalaza” yı Sakaryalı yazar dostum Fahri Tuna’dan duymuştum. Onun anlatımıyla da yalaza ve yalazacıları merak etmeye başlamıştım. Bu merakımı gidermesi için de konuyla ilgili olarak yayınlanan tek kitabı istediğim halde bir türlü ele geçirememiştim.

İşte şimdi fırsat oldu. D. Mehmet Doğan Taraklı Kaymakamlığı ve Belediyesinin ortaklığı ile sürdürülen bir proje olan Taraklı Akademi etkinliğine davet edilmişti. Doğan’a İbrahim Ulvi Yavuz ile birlikte yol arkadaşlığı yaparak Taraklı programı sonrasında Sakarya Yazarlar Birliği’nde de bir program gerçekleştirilecektik. Cuma günü sabah Ankara’dan yola çıktığımızda Cuma namazını Taraklı’da eda etmeyi planladığımız halde “Evdeki hesabın çarşıya uymaması” ilkesini gerçekleştirmek adına yolumuzu istemeden uzatarak önceden planlasak göremeyeceğimiz Maşukiye, Arifiye, Pamukova gibi yerlerden geçerek Sezai Karakoç üstadımızı da anmayı ihmal etmeksizin Geyve’den teğet geçiverdik. Cuma namazı için bir köy camisinde durakladığımızda cemaat yokluğundan olsa gerek kimsenin bulunmadığı camide vakit namazımızı seferilik hükümleri çerçevesinde kılıverdik.

Öğle tatili sürerken Taraklı Belediye Başkanının makamına girdik. Makam boştu. Kimse yoktu. İlk yalazayı burada başlatalım diyerek makam koltuğuna otursak diye düşünürken belediye başkanı Taceddin Özkaraman içeri giriverdi. Bir iki hoşbeşten sonra ilçenin genç milli eğitim müdürü ile tanıştık. Etkinliğin yapılması için öğrencilerin beklediğini söylediğinde yemek faslını toplantı sonrasına sarkıtmayı daha doğru bulduğumuzu söyledik. Ve öyle de yaptık. Mehmet Doğan’ın konuşmacı olduğu toplantıya yaklaşık 25 öğrenci ve edebiyat öğretmeni katılırken Ankara’dan yol arkadaşları olarak yalnız bırakmadık. Güzel bir konağın salonunda gerçekleşen toplantının amacı Taraklı’daki öğrencileri yazarlarla buluşturmak olduğunu söylediler.

Gecikmeli öğle yemeği sonrasında aynı konakta akşam Taraklı’nın gençleri ve öğretmenleri ile özel bir sohbet yapılacağı ve bu sohbette de Taraklı’nın yalaza kültürünün gerçekleşeceği ifade edildiğinde sevindim. Ankara’dan gelerek canlı canlı yalazaları yaşatanlar ile bir gece geçireceğimi düşünerek akşamı iple çektim desem doğrudur.

Şimdi yalazanın ne olduğunu merak etmeye başladınız galiba. Evet, başka yerlerde başka anlamları olan yalazanın Taraklı’ya ait olanını anlatmaya çalışmadan Taraklı’nın geçtiğimiz yıl bir internet kullanımı ve telefon reklamında Şener Şen’le anılan Mümkünlü olduğunu da hatırlatmak isterim. İlçe bu reklam filmi sayesinde ülke genelinde tanınırken, diğer yandan da ekonomik göstergelerin de değişmesine neden olmuş. İlçenin sessiz ve sakinliğinden ötürü de Sakin Şehirlerin bir araya geldiği bir kurulda yer aldığını da burada belirmekte yarar var.

Yalazanın ne olduğundan çok nasıl yapıldığını anlatmak lazım ama sadece tarifle anlatılacak veya anlaşılacak bir şey değil. Eğlenceli ama insanı mahcup etmeyen, aşağılamayan bir şaka. Mutlu eden söylemler. Hafiften bıyık altından güldüren pembe yalanları da içinde barındıran sözler. Yapılan veya yapan arasında dostluğun sürdüğü vakit geçirten hikâyeler. İçinde fıkrası da şiiri de bulmacası da olan masalvari anlatımlar. Karşısındakini inandırayım derken diğerlerinden destek alınması sırasında tufaya getirilenin kim olduğu sonuçta ancak anlaşılabilen olaylar örgüsü. Ağlarına düşürdükleri yabancıyı alaya alırken, fark ettirmeden yani çaktırmadan seyredenleri eğlendirmenin başka yoludur yalaza. Uzun kış gecelerinde konaklarda tıpkı bize yaptıkları gibi odun ateşinin hararetiyle sobanın üzerinde kestaneler kebap olurken, sohbetin koyuluğunda eğlenmenin tadına varmaktır. Sanırım yalazayı biraz anlatabildim.

Yorgun argın geçen bir gündüzün ardından Nasreddin Hoca’nın torunu olan Taraklı yalazacıları ile o gece tanışacaktım. Bizde de biraz mizahî üslup var ya, işte damarımızdaki kan kabarmaya başladı. Onların yaptıklarını dinlerken sanki eskiden mahalle panayırlarına gelen tel cambazları gibi konuşurken dikkat ediyordum. Hem de deplasmanda sayılırdım. Gerçi ben başkent Ankara’dandım. Yani bir anlamda süper ligde oynuyordum ama amatör küme takımlarının ülkemizin hatırı sayılır takımlarına attığı golleri de unutmamak lazım diyerek dikkatli olmalıydım. Belediye Başkanı Taceddin Özkaraman’ı akşama kadar dinlerken bazı ipuçlarını kapmıştım. Ama akşamında sohbete geleceklerin farklı tipler olacağı söylenmişti. Taraklı Müftüsünü de davet ettiklerine sevindim. Ne de olsa yapılacak olan şakaların dozu biraz farklılık arz eder diye düşündüm. Dediğim gibi de oldu. Yani yalazacıları radara yakalattırmıştım. Ben şaka yollu da olsa “Lafın tamamı deliye söylenir” derken karşımda sohbetle yetişmiş ehl-i dil insanlar vardı. Gerçi onlarla yarışmak gibi bir düşüncem yoktu ama belediye başkanının öğleden akşama kadar kâh başından geçenleri, kâh hikâye ettiklerini dinledikçe akşamında Ankaralı olarak, hem de mizah yazarı olduğunu kitaplarıyla ifade eden birisi olarak fark ettirmeli diye düşündüm. Sohbette Mehmet Doğan’ı dinlerken aradaki sorular ve ne olacak bu memleketin halinden Arap Baharı’na varıncaya kadar her konuya temas edildiği halde yalaza teğet geçiliverdiğinde belediye başkanı ve diğer yalazacıların dut yemiş bülbül hallerini hiç unutmayacağımı belirttim.

Ertesi gün kaymakamın da bulunduğu sabah kahvaltısını Taraklı Termal Tesisleri’nde gerçekleştirdik. Taraklı’nın bu tesis sonrasında bir iki yıl sonra farklılaşacağını söylemek için müneccim olmaya gerek olmadığının da altını çizmek gerekir. Termalin proje koordinatörü ve işletmecisi Süleyman Tunç’un ev sahipliğinden sonra Adapazarı Yazarlar Birliği’nde yapılacak toplantı için öğle vaktinde buluştuğumuz şube başkanımızla yapılan görüşmelerin ardından Sakarya Kent Konseyi’ne ait salonda gerçekleşen toplantıda Mehmet Doğan Yazarlar Birliği’nin 35. Yılını geçmişten gelerek güne bağlarken son aylarda yaptığı seyahatlerden derlediği fotoğraflarla yediği içtiği kendisinde kalarak gördüklerini anlatırken Türkiye’nin de kültür atlasını çiziverdi. Gece yarısında Ankara’ya ulaştığımızda yüzümüzdeki memnuniyetin tek bir nedeni vardı. Taraklı’nın sıcak insanları ve misafirperverliklerinin yanı sıra kültürümüz adına yapılanların artmış olmasıdır.

Yalaza mı dediniz?
Taraklı’ya kadar gitmeniz gerekir.
Hani şarkı sözünde diyor ya :”Anlatamam, görmen lazım!”

Ha unutmadan söyleyeyim. Taraklı Belediyesi sitesine bir giriverseniz neler neler göreceksiniz. Ben girdim baktım. Gezdiğim yerlere bir kere daha baktım. Belediye Başkanının resminin olduğu karede “Tıklayın” yazısına dedikleri gibi “tıkladım” ama “Henüz yapım aşamasındadır” cümlesiyle yalazalandığımı anladım mı acep?

Kaynak: www.ankarameydani.com