Abdurrahman ZEYNAL Kalem

ERZURUM'LU KARA FATMA

İnsanlık tarihi; kavimlerin, Milletlerin, Milletlerin içlerinden çıkan kahramanların tarihidir. Milletler ne kadar çok kahraman çıkarmış ise, onların tarihleri, oldukça zordur. Bu nedenle sembol isim olmak o kadar da kolay değildir.

Türk milleti 5000 yıllık tarihi boyunca sayısız kahraman çıkarmış, insanlık tarihine bunların isimlerini altın harflerle yazmıştır. İşte Kara Fatma (Fatma Seher Erdem) bu isimler kervanının bir halkasında yer alır.

Kara Fatma 1888 yılında Erzurum un Aşkale ilçesi Çay köyünde dünyaya gelmiştir. Ayvazların Mehmedin kızıdır. Fatma Bir Osmanlı subayı olan Derviş beyle evlenir. Balkan savaşında Edirne’dedirler. Bulgarlar Edirne’yi Kuşatır. Erzurumlu Şükrü Paşa komutasında Edirne sivil ve askeriyle altı ay dayanır. Şehirde yiyecek bitmiştir. Açlıktan insanlar ağaç kabuğu yerler. İşte Fatma Hanım da kabuk yiyenlerdendir.

Fatma ve Eşi Binbaşı Derviş Bey savaşta değişik cephelerde çarpışır. Kara Fatma bu dönemde kadınlardan kurduğu çetelerle Kafkas cephesinde savaşır. Ermeni katliamlarına karşı halkı savunur.

Mondros Mütarekesiyle savaş sona erer. Derviş bey vefat eder. O acılı günlerde. Kara Fatma 1919 yılında Mustafa Kemalin Sivas’ta olduğunu öğrenir. Bütün Zorlukları göz önüne alarak Sivas’a gider Paşayla zor görüşebilir. Aldığı görev gereği İstanbul’a gelir Topkapılı Pire Mehmet, Laz Tahsin Kardeşi Süleyman ve oğlu Selahaddinle bir çete kurarak Anadolu’ya silah kaçırır. Daha sonra çetesiyle birlikte Anadolu’ya geçerek İzmit, Adapazarı, Bilecik yörelerinde çete faaliyetleriyle Yunanlılara zarar verir. Düzenli ordu kurulunca çavuş olarak orduya katılır. Sakarya savaşında müfrezesiyle birlikte düşmanla savaşır. Başkomutanlık meydan savaşında Yunan generali Tripikosa esir düşer. Fakat kaçarak kurtulur savaşmaya devam eder.

Savaştan sora üsteğmen rütbesiyle emekli edilir. Aylık bağlanır. Fakat Kara Fatma kendisinden bekleneni yapar maaşını Kızılaya bağışlar. Ben “bütün mücadeleleri vatanım ve milletlim için yaptım bir beklentim yok” der.

Kara Fatma’nın 1923-1944 yılına kadar ne yaptığından haber alınamaz. Sadece Yenigün dergisinden Mekki Said Bey 9 Ağustos 1933 yılında Kara Fatma’yı Galata Rus manastırında bulur. Perişandır. Açtır. Susuzdur. Yatacak yatağı yoktur. Kaldığı odada iki telis yerde serilidir. Birde tahta sedir vardır. Kara Fatma’nın iki torunu vardır. Onlarda sokakta dilencidir. Sokaktan ninelerinin yanına geldiklerinde büyük 100 kuruş, küçük 60 kuruş toplamıştır. Ninelerine, bunlarla bize bir şeyler yap ta karnımızı doyuralım derler. İşte O koca; Ermeni, Yunan çetelerine karşı savaşan gazinin içler acıtan durumu.

1934 yılında ise durumu Yakup Kadri “ANKARA” adlı eserinde söyle tasvir eder.”Bu kış Noel ve yılbaşı Balolarına, Ankara’da, her seneden daha zevkli bir hazırlanış vardı. Çünkü bu eğlenceler, henüz açılmamış olan Ankara Palasın büyük hol ve salonlarında yapılacaktı. Buranın bin kişiden fazla davetli alabileceği söyleniyordu. Onun için birçok ailenin daha iki ay evvelinden İstanbul terzilerine taşındıkları görülmeye başlandı. Gerek karugurisi’de, gerek Fegarada en son Paris modelleri Ankaralı hanımlar tarafından kapışılıyordu. Beyler, fraklarını ya daralmış ya eskimiş bularak yeniden gece esvapları ısmarlıyorlardı.”Evet bir tarafta canını vatan uğruna harcayan aç ve susuz Kara Fatma, Diğer tarafta lüks ve ihtişam.

Yıllar geçer Kara Fatma’dan Eser yoktur. Nihayet 1944 yılında bulunur kendisine İstanbul defterdarlığında iş verilir. Yaşlıdır Çalışacak hali yoktur. Yine Kara Fatma’nın izi kaybolur. Artık İstanbul’da baraka bir yerde yaşamaktadır. Niyayet Bu kahraman Erzurumlu Kara Fatma, Kars milletvekili Temel Taşkıran ve Rize Milletvekili İzzet Alçal’ın teklifiyle 1954 yılının son aylarında maaş bağlanır. Artık 170 lira aylık almaktadır.

Memleketi Erzurum’a gelir. Bir müddet sonra tekrar İstanbul’a gider. Darul- acezede kalmaktadır. 3 Temmuz 1955 yılında yoksullukların izlerini taşıyarak vefat eder. Kasımpaşa'daki Kulaksız Mezarlığı'na defnedilir. Yıllar sonra mezarlıktan yol geçer. Mezarlık kaldırılır. Bu nedenle İstiklal savaşının bu kahraman kadını, Erzurumlu Kara Fatma’nın mezarı da yok edilir.

Maalesef birçok kahraman gibi Fatma Seher Erden, yani Kara Fatma’da Yokluklar içinde bu dünyadan göçüp gider. Kimileri "Karun" gibi zengin olur, kimileride Kara Fatma gibi Rusların vereceği sıcak bir çorbaya muhtaç edilir. 03/03/ 2007 Erzurum.

NOT: 2015 yılında Kızılay Kulaksız Mezarlığında Kara Fatma'ya temsili bir mezar yaptırdı.